Over de samenwerking tussen bewonersbedrijven en lokale overheden  

Een groep bevlogen beleidsmakers en een aantal initiatiefnemers van bewonersbedrijven kwam op 24 januari bij elkaar in de Heesterveld Creative Community, een culturele broedplaats in de H-buurt in Amsterdam Zuidoost. Het rijke kleurenpalet van de gebouwen rond de Heesterveld Community bleek symbolisch, want met elkaar creëerden we een rijk palet aan instrumenten waarmee lokale overheid en bewonersbedrijf elkaar kunnen versterken in het bouwen aan krachtige gemeenschappen. We delen een aantal inzichten.

Waarde in de wijk

Community Wealth Building staat voor een economie waarin geld dat in een bepaald gebied is verdiend, zoveel mogelijk terugvloeit naar dat gebied en haar bewoners. Waarde in de wijk behouden dus. Die aanpak komt terug in het Masterplan Zuidoost. Amsterdam Zuidoost kent een traditie van veel bewonerskracht, maar ook veel afhankelijkheid subsidies van de gemeente.  

Bovendien kenmerkt de wijk zich door een enorm contrast tussen de bewoners en de commerciële partijen rond de ArenA. Met het Masterplan worden lange termijn consortia gebouwd waarin die partijen juist mét elkaar aan tafel gaan. Het samen bouwen aan een ondersteuningsinfrastructuur die aansluit op de behoeften van ondernemers is key. Er zijn al eindeloos veel loketten, inloopspreekuren en kennis beschikbaar, maar daar wordt weinig gebruik van gemaakt door de ondernemers.  

De vraag is dus: hoe richten we die infrastructuur zo in dat je de doelgroep wel bediend? En de vraag die eronder ligt: wat zijn de behoeften van ondernemers en hoe bouw je op basis van die behoeften de juiste ondersteuningsstructuur? Die vraag is niet alleen van toepassing op Amsterdam Zuidoost, maar speelt ook op andere plekken in het land.

De Blauwe Wijkeconomie 

Het creëren van waarde in de wijk en die waarde behouden in de wijk, zien we ook terug bij de Blauwe Wijkeconomie. Dit initiatief is gericht op het versterken van de lokale Arnhemse economie met circulair, inclusief en bottom-up ondernemerschap. Wat als rode draad door dit succesvoorbeeld loopt, is de slimme verbinding tussen de lokale sociale ondernemingen. 

Ben je niet zo handig en kan je wat hulp gebruiken, krijg dan tips op het Buurtklusbedrijf. Wel groene vingers, doe dan mee met het buurtgroenbedrijf. En zo is er stapsgewijs een heel netwerk van ondernemingen ontstaan die met elkaar zorgen voor een circulaire, inclusieve wijk. En de waarde blijft in die wijk en vloeit niet weg naar derden buiten de wijk.  

Duurzame financiering  

Hoe kan je publieke middelen inzetten voor een niet publieke organisatie? Een vraag die veel is gesteld aan gesprekstafels waar het gaat over de samenwerking tussen overheden en bewonersbedrijven. In Leeuwarden-Oost is recent een proef gestart met resultaatfinanciering. Dat is een manier van financieren waarbij aanbieders van diensten achteraf betaald krijgen voor het behaalde resultaat in plaats van vooraf op basis van de activiteiten.  

Binnen de proef bouwt de gemeente Leeuwarden bewust experimenteerruimte in om bewonersbedrijven extra te financieren voor behaalde resultaten. Bijvoorbeeld als ze bijdragen aan een schone buurt of mensen begeleiden in het terugkomen in een werkritme, waarna ze kunnen doorstromen naar een andere baan. De resultaten waarvoor het bewonersbedrijf financiering krijgt, worden samen met het initiatief en de bewoners opgesteld, waarmee ze een gezamenlijk doel creëren. Een mooie manier om de continuïteit van het bedrijf te borgen.  

Een andere manier om als bewonersbedrijf gebruik te maken van (semi)publieke financieringsstromen is door mee te doen in inkoop- of aanbestedingstrajecten. Dit zijn vaak langlopende trajecten en opdrachtgevers werken graag met vaste leveranciers. Als bewonersbedrijf dus best lastig tussen te komen.  

Een manier om dit te doorbreken is aanbestedende diensten in de vraag mee te geven hoe zij op de lange termijn een samenwerking met een bewonersbedrijf inbouwen. Daarmee kan een bewonersbedrijf niet morgen meedoen in een aanbesteding, maar worden deze financieringsstomen op den en duur wel toegankelijker. 

Recht om uit te dagen 

Tot slot is er het Right to Challenge: een instrument dat iedere gemeente naar eigen inzicht mag toepassen. De basis hiervan is dat bewonersinitiatieven de gemeente kunnen uitdagen een taak en het daarbij behorende budget over te nemen. In Deventer zorgde dit instrument voor de start van een Stichting Tevreden Spelen. De Stichting nam destijds het beheer van zo’n 90 speelplekken in de stad over en faciliteert nog dagelijks bewoners die zich willen inzetten voor de eigen fysieke omgeving. Meer informatie over het Right to Challenge vind je hier. 

Allerlei krachten

We hebben het gehad over denkkracht, doe-kracht, buurtkracht, gemeenschapskracht, tegenkracht. En misschien komt het wel allemaal terug in de kracht van samen. Want uiteindelijk zit de grootste waarde van zo’n middag in het gevoel van allemaal hetzelfde voor ogen hebben en daar keihard voor werken. Samen op naar krachtige dorpen, buurten en wijken! 

Meer inspiratie over bewonersbedrijven

Wil je meer inspiratie? Lees dan deze prikkelende beschouwing van onderzoeker Maurice Specht die hij schreef naar aanleiding van een eerdere bijeenkomst met beleidsmakers.  

Nieuwe bijeenkomst bewonersbedrijven

Deze bijeenkomst staat niet op zichzelf. Binnen het driejarige programma Ondernemen met je Buurt brengen we meerdere keren beleidsmakers bijeen om samen te praten, denken en discussiëren over de samenwerking tussen bewonersbedrijven en lokale overheden in het aanpakken van maatschappelijke vraagstukken. Kijk hier voor ons volledige aanbod aan trainingen.

Ben je beleidsmaker en wil je voor die tijd het gesprek aan gaan, stuur dan een mail naar info@ondernemenmetjebuurt.nl en dan belt een van de teamleden je terug.